گروه فرهنگی- محمد عرفان رفیعی

ماه‌ها است که کرونا آمده و به نظر می‌رسد به این زودی‌ها هم خیال رفتن ندارد. در این میان چگونگی برگزاری جشنواره‌های فرهنگی-هنری اهمیت ویژه ای در حفظ و ارتقاء روحیه اجتماعی دارد.
جان باختن ده‌ها هزار و بیمار شدن صدها هزار نفر از مردم کشورمان، سوگ و دردی بزرگ است که به این زودی‌ها فراموش نخواهد شد. با این‌حال، تجربه تاریخی نشان داده است که این همه‌گیری هم، مانند نمونه‌های قبلی‌، روزی به پایان خواهد رسید و زندگی، روال عادی‌اش را در پیش خواهد گرفت. در آن روز، این فرهنگ و هنر است که به التیام زخم‌های عاطفی و روانی جامعه خواهد پرداخت و مرهمی بر آنها خواهد شد.
با توجه به این واقعیت، همه توان و ظرفیت فرهنگی و هنری کشور، باید حفظ شود تا در روزی که بدان نیاز است، به‌کار آید. اگر امروز، به هر دلیل، تولیدات هنری کاهش پیدا کرده، در دوران پسا کرونا، یکی از نخستین مواردی است که باید برای افزایش آن چاره‌جویی کرد.
این روزها که برگزاری جشنواره های فرهنگی-هنری یکی از مسائل جدی جامعه فرهنگی به شمار می آید، گروهی با این اتفاق موافق و گروهی دیگر مخالف برگزاری آن هستند، چرا که معتقداند بسترهای لازم و زیر ساخت های موجود، توان برگزاری آنلاین جشنواره هایی بین المللی همچون فجر را ندارند و این جشنواره ها که نماد فرهنگی نظام اسلامی ایران به شمار می‌روند، نمی توانند آنطور که باید و شاید پیام آور رشد و اعتلای کیفی فرهنگ متناسب با سبک زندگی ایرانی-اسلامی و صیانت از حریم اخلاق و هنجارهای ملی باشند.
از این رو خبرنگار پایگاه خبری-تحلیلی «وطن روز» به سراغ دو چهره فرهنگی و از مسئولان گذشته جشنواره بین المللی فجر در عرصه سینما، تئاتر و موسیقی رفته تا در خصوص برگزاری آنلاین جشنواره های فرهنگی-هنری نظر آنها را جویا شود.
بهروز غریب پور، کارگردان، نویسنده و استاد نمایش های عروسکی، ضمن آن که برگزاری جشنواره های فرهنگی-هنری در شرایط ویژه کرونایی را برای فرهنگ کشور امری ضروری دانست، نحوه برگزاری آن را از آنلاین به آفلاین ترجیح داد و گفت: اساساً در خصوص عدم برگزاری جشنواره ها بسیار مخالف هستم، چون جشنواره های فرهنگی-هنری به عنوان نماد های فرهنگی هر ملتی به شمار می آیند، اما در خصوص نحوه برگزاری این جشنواره ها، کمی نیازمند تامل بیشتری هستیم. به طور مثال در خصوص برگزاری جشنواره تئاتر فجر باید بگویم که این جشنواره نیازی به برگزاری آنلاین ندارد. چرا که ما هنوز در زمینه برگزاری آنلاین تئاتر و مبحث فیلمبرداری آن به تجربه لازم نرسیده ایم. در حوزه تئاتر به دلیل ارتباط مستقیم مخاطب با صحنه و برقراری ارتباط با زوایای مختلف صحنه ما نمی توانیم چنین امکانی را برای بیننده به صورت آنلاین برقرار کنیم، کمااینکه یا باید تئاتر را به صورت تله تئاتر تلویزیونی ارائه دهیم که خب با فضای لازم منافات داره و یا اینکه به صورت آفلاین جشنواره را برگزار کنیم که و بر این اساس می توان گفت با برگزاری آنلاین آن، پاسخ دقیق و مثبتی دریافت نخواهیم کرد.
وی با اشاره به برگزاری تئاتر در کشور های غربی به صورت آنلاین گفت: در کشور های اروپایی بحث نمایش آنلاین مربوط به دوران کرونا نیست و پخش آنلاین در اروپا و آمریکا تاریخچه ای فراتر از ۱۰ماهه کرونایی دارد. در این کشور ها با توجه به زیر ساخت های اینترنتی در طول سالیان متمادی توانسته اند در مبحث فیلمبرداری و کارگردانی تئاتر فعالیت کنند و آزمون و خطا های بسیاری را پشت سر بگذارند، ضمن اینکه بازیگران تئاتر نیز در اجرای نمایش تمرینات بسیاری را پشت سر می گذارند اما آیا در ایران نیز چنین برنامه های تا کنون پیش بینی شده است؟ پس در بحث برگزاری، باید حتماً جشنواره ها برگزار شوند، اما در بستری مناسب و پیش بینی شده تا بتواند هم برای مخاطب داخلی و هم برای مخاطب خارجی مثمر به ثمر واقع شود.
پیروز ارجمند آهنگساز و مشاور دبیر جشنواره تئاتر مقاومت نیز در خصوص برگزاری جشنواره های فرهنگی-هنری به صورت آنلاین به خبرنگار «وطن روز» گفت: جشنواره همانطور که از نامش پیدا است، یک رویداد مقطعی به شمار می آید و فرصتی است برای معرفی استعداد های نوظهور هنری که در طول سالیان در جشنواره های مختلف به خصوص جشنواره بین المللی فجر با رویش این استعداد ها در شاخه های مختلف هنری مواجه بوده ایم. اما مباحث مطرح شده در خصوص برگزاری جشنواره ها به صورت آنلاین یکی از مباحث مورد تایید و موافقت من است، چرا که جامعه به خصوص جامعه هنری نیازمند برگزاری این اتفاقات بزرگ است. در ایام کرونا متاسفانه شاهد بودیم که بسیاری از رشته های هنری با تعطیلی کامل مواجه شدند. همانند تئاتر، که می تواند برگزاری این جشنواره ها فرصتی دوباره برای احیای امید و انگیزه در برگزاری این هنر کهن ایرانی و دیگر رشته های هنری باشد. جشنواره در کل به عنوان یک محرک توسعه و ماندگاری پروژه ها عمل می کند که عدم برگزاری آن باعث بی رونقی می شود و می تواند باعث نزول این هنرها شود.
پیروز ارجمند در ادامه و در پاسخ به پرسش خبرنگار «وطن روز» در ارتباط با برگزاری آفلاین جشنواره گفت: برگزاری آفلاین جشنواره ها یکی از مباحثی است که به شدت با آن مخالف هستم و اگر جشنواره ای بخواهد به صورت آفلاین برگزار شود، دیگر نام جشنواره برازنده آن نیست چرا که ما از جشنواره به عنوان رویدادی مقطعی یاد می کنیم و برگزاری آفلاین آن می تواند ماهیت آن را از حالت مقطعی خارج کند و حتی امکان برگزاری آن را در تمام ایام سال فراهم کند. مخاطب جدی ما حالا در شرایط سختی به سر می برد و از جهت روانی نیازمند تماشای زنده برنامه ها است، به خصوص تئاتر که ماهیتی زنده دارد و نقش تماشاچی در میزان کیفیت اجرا تاثیر به سزایی دارد و می تواند بازیگر را تحت تاثیر خود قرار دهد.