گروه اجتماعی – رعنا امیری
ستاد ملی کرونا محدودیت های بیشتری را در ۴۳ شهر کشور مصوب کرده است. کارمندان هم تا آخر آبان به ۵۰ درصد برای فعالیت در محل کارشان، تقلیل یافتند. محدودیت هایی که امیدوارند بتواند در مهار ویروس کووید-۱۹ موفق عمل کند.
اما چرا ایران و دولتمردان ایرانی تا به امروز نتوانستند با توجه به تلاشها و برنامه ریزی هایی که در مورد شیوع کرونا داشتند، موفق شوند؟
محدودیت ها بیشترشدند، از ۵ آبان تنها صنوف ۱ و ۲ اجازه فعالیتشان ادامه یافت. بقیه رشته های شغلی اجازه هیچگونه فعالیتی را تا اطلاع ثانوی ندارند. حضور کارمندان در ادارات هم به ۵۰ درصد کاهش یافت. همه اینها برای پیشگیری و کنترل ویروس منحوسی که هشت ماه است در ایران جولان می دهد.
در بررسی میدانی از برخی ایستگاه های مترو تهران، در ساعتهای بین ۱۴ تا ۱۷، با جمعیت بسیار بزرگی مواجه می شویم که تا حد زیادی قادر به رعایت فاصله اجتماعی در درون واگن‌ها و ایستگاه ها در زمان ورود و خروجشان نیستند. مورد بعدی که «وطن روز» آن را بررسی کرده است موجود نبودن وسایل بهداشتی اعم از ماسک و محلولهای شستشو و ضدعفونی در محیط اطراف و داخل ایستگاه ها است. به علت ازدحام بیش از حد مسافر، عده ای به حسب اجبار نشسته و عده زیادی در کنار هم ایستاده و میله ها، دستگیره ها و ستون های داخل واگن را می گیرند تا بتوانند تعادل خود را حفظ کنند. همه این افراد به محض بیرون آمدن از قطار، نیاز به تجدید ماسک و ضدعفونی کردن دست ها دارند که به علت موجود نبودن در محل ایستگاه، این امر برای کسانی که این اقلام را همراه خود ندارند، امکان پذیر نیست.
بررسی های ما نشان داده، با توجه به برنامه‌هایی که مسوولان بهداشت و درمان و همچنین ستاد ملی کرونا برای مهار کرونا انجام داده اند هزینه سنگینی بر دوش دولت گذاشته که اگر با اقداماتی چون تست گیری رایگان، استقرار محل‌هایی برای ضدعفونی دست و وسایل و تحویل رایگان ماسک در مکان های عمومی همچون ایستگاه های حمل و نقل شهری مخصوصا تهران و کلانشهر های ایران تا حد زیادی از انتقال ویروس در جامعه جلوگیری به عمل می آید.
*مشکلات اقتصادی و عدم دسترسی ارزان و راحت به اقلام بهداشتی
خالی شدن جیب های مردم و حمله های جدید ویروس کرونا، سبب شده که بیماری کرونا لحظه ای آرام ننشسته و همچنان به آمار فوتی ها در ایران افزوده شود. طبق پیش بینی پزشکان و پژوهشگران، باید هر چه زودتر جلوی روند رو به رشد، بیماری گرفته شود چرا که در ماههای آینده و سرد سال، ممکن است با رکوردشکنی های تازه در ثبت فوتی ها، کمر کشور را خم و مسوولان را ناتوان سازد.
مریم میرزایی متخصص بیماریهای عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه های ایران در گفتگو با «وطن روز» با اشاره به ضعیف بودن بخش خدمات و توزیع منصفانه و همه گیر آنها در بین مردم توسط مسوولان، بیان کرد: «درست است در قرن جدید، کرونا یک بیماری ناشناخته و خطرناکی است و احتمال چنین بیماری را باید هر زمانی می دادیم و در مقابلش آماده می شدیم ولی حالا بعد از هشت ماه، با تمام اقداماتی که مسوولان انجام داده اند، می بینیم ضعف اقتصادی و بعد ضعف فرهنگی عده ای از هموطنان سبب شده کشوری مانند ایران که داعیه حرکت های بهداشتی و درمانی نو و همه گیر را داشته و از پزشکان و متخصصان فوق العاده ای در سطح جهان برخوردار است، نتواند در مقابل این بیماری خوب عمل کند.
میرزایی در ادامه می گوید: «توزیع اقلام بهداشتی رایگان و ارزان در سطح شهر، بسیار کم است. باید بگویم که این ضعف ما است و با تمام اقدامات ستاد ملی کرونا، باید همه مردم را با یک چشم دیده و اینطور موفق تر خواهیم بود؛ یعنی اینکه شرایط آسان و یکسانی برای همه برای در اختیار داشتن خدمات و اقلام بهداشتیی و درمانی، فراهم کنیم.»
در همین رابطه پایگاه خبری فرارو گفتگوی مفصلی با مزدک دانشور، پزشک و عضو انجمن آسیب شناسی اجتماعی داشته است. وی معتقد است که: «در شرایط فعلی ترکیبی از روش‌ها مهم و موثر است. یعنی تست گیری، تعطیلی، پروتکل‌ها، ماسک، فاصله گیری اجتماعی، حمایت از بیماران و قرنطینه موردی یا جمعی. اینها باید با هم باشد. بدون هم اصلا جواب نخواهد داد.» «در همین ترکیه کشور همسایه ما همه ایستگاه‌های قطار دستگاه ضدعفونی هست و با کمترین میزان خودپرداز‌های ماسک وجود دارد دکمه را می‌زنی ماسک استریل بیرون می‌دهد. همه چیز در دسترس است. مردم هم باید رعایت کنند.»
*تغییرات مطلوبی که قبل کرونا ممکن نبود
کرونا همه چیز را به هم ریخته ولی عده ای از کارشناسان، روانشناسان و جامعه شناسان معتقدند که بسیاری از تغییرات از زمان شروع کرونا سریعتر انجام شده است. آنها می گویند که ای کاش این تغییرات بدون دادن این همه تلفات به وقوع می پیوست اما اگر به درستی نگاه کنیم می‌بینیم در زمان کرونا بسیاری از مسوولان از تمام قوای خود برای حل مشکلات بهره گرفته اند و در حال پیشرفت هستند پیشرفتی که در حالت عادی غیر ممکن به نظر می رسید.
سیامک سالک، فرهنگ شناس در گفتگو با «وطن روز» ضمن بیان افزایش سرعت حرکت رو به جلو در داخل کشور، بیان کرد: «در تصمیم گیری های داخلی، حرکت های سریعی انجام شده است. شاید به نظر بسیاری از منتقدان، این حرکتها کند بوده اما باید نسبت به چند ماه قبل از ورود کرونا، اقدامات را مقایسه کنید. تصمیم های پیاپی برای کنترل جو و سلامت و معیشت و غیره.» به گفته سالک، «دولت و مسئولان توانستند در زمان بحران کرونا، اقدامات مناسبی انجام دهند و اگر موثر نبوده، هماهنگی بیشتر بین اعضا و افرادی را می طلبد که در مجموعه های مختلف در حال تصمیم های حیاتی هستند. روراستی مسئولان بیشتر شده و مردم به راحتی و شفافتر، می توانند مردان تصمیم گیرنده را قضاوت کنند».
این فرهنگ شناس با اشاره به فرهنگ و تمرین دولت ها برای رد شدن از بحران ها، خاطر نشان کرد: «دیر یا زود مسئولان ایرانی هم در ارائه خدمات ارزان و عام المنفعه، حرکتهای خوبی انجام خواهند داد. آنها به این نتیجه رسیده اند ولی بر حسب اقدامات و روال گذشته در ایران، هنوز این جور خدمات ارزان قیمت باب نشده است؛ در حالی‌که می‌بینیم بسیاری از کشورهای همسایه ما بدون هیچ چشم‌داشتی به همه مردم خدمات عرضه می‌کنند، در ایران، هنوز ترس و واهمه ای برای خالی شدن منابع و ذخایر وجود دارد و از بحرانهای آتی نگران هستند. ولی این راهی است که مسئولان دیر یا زود به آن می رسند. رسیدن و هدایت مسئولان، تا حد زیادی به مردم و رسانه ها نیازمند است. تا نیازها و خواسته های خود را به صورت شفاف و واضح بیان کنند؛ مثلا دولت تا مجبور نشود یارانه ها را بالاتر نمی برد و یا یارانه های جدیدی وضع نمی کند و وقتی راهی باقی نمی ماند اقدام به انجام راه آخر می کنند.»
