گروه اقتصادی- نفیسه زمانی نژاد
درحالی‌که این روزها بازارهای موازی چون ارز و طلا در شرایط ریزش ناگهانی قرارگرفته‌اند، اما هنوز هم از دیدگاه عده‌ای، محلی امن برای ورود سرمایه‌های سرگردان بشمار می‌آیند. چه‌بسا مردم با این اقدام، قدرت خرید خود را حفظ خواهند کرد.
ماه‌های ابتدایی امسال بود که نقدینگی سرگردان مردم باوجود تبلیغ‌ها، تشویق‌ها و حمایت‌های مختلف از این‌سو و آن‌سو، سرازیر به بازار سرمایه شد. اما مدت‌زمانی طول نکشید که با ریزش این بازار، سرمایه‌ها خارج و به سمت دیگر بازارها وارد شد. اکنون نیز با شرایط ریزشی که بازارهای ارز، طلا، مسکن و خودرو پیداکرده، مردم، دراندیشه یافتن محل امن تری برای ورود سرمایه‌های کوچک و بزرگشان هستند. باوجود نبود حمایت از سرمایه‌های خرد در کشوری که مردمش بارها باتجربه‌های شکست سرمایه‌گذاری‌های ناموفق روبرو شده‌اند، سؤال این است که سرنوشت این نوع از نقدینگی چه می‌شود ؟ با این توجیه که صاحبان نقدینگی‌های نه‌چندان کلان، نمی‌توانند برای سرمایه‌گذاری در صنایع اقدامی کنند مگر آنکه در بخش‌های خدماتی وارد شوند. جدای از آنکه اعتمادی برای ورود به دیگر بخش‌های اقتصادی باقی نمانده است.
بر این اساس واضح است که با توجه به شرایط فعلی بازارهای کشور و نبود اعتماد به ارزش پول داخلی، مردم ترجیح می‌دهند، همچنان سرمایه‌های خود را در یکی از بازارهای موازی وارد کنند و یا آنکه در بانک سپرده‌گذاری داشته باشند. زیرا باوجود روند افزایشی تورم و تاثیر آن بر ارزش دارایی‌ها، اغلب در تفکر آن هستند چه انجام دهند تا ارزش پول خود را حفظ کنند. بنابراین در شرایط کنونی که بر اقتصاد کشور حاکم است، ضرورت ارائه تدابیری برای حمایت ازاین‌گونه سرمایه‌ها درراستای قرار گرفتن درمسیرصحیح و معتبر، بسیار احساس می‌شود.
*مردم ناچار به حفظ قدرت خرید خود هستند
نکته قابل‌بحثی که در این میان وجود دارد آن است که کدام سرمایه‌ها با عنوان خرد، تعریف می‌شود؟ و با توجه به شرایط فعلی، کدام بازار، مناسب‌تر و منفعت آور تر برای سرمایه‌های خرد مردمی است؟
گفتنی است سرمایه‌های خرد و سرگردان به آن قسم از اموالی اطلاق می‌شود که قابلیت سریع تبدیل به پول نقد و یا کالای سرمایه‌ای رادارند. این سرمایه‌ها ازآن‌جهت سرگردان هستند که هرزمانی ممکن است وارد بازاری شوند و یا در بانک‌ها و درنهایت در خانه‌ها انباشته شوند. در واقع ناامنی اقتصادی و فقدان شرایط مناسب دیگر بازارها برای سرمایه‌گذاری باعث شده، در این سال‌های اخیر، مردم نسبت به تبدیل دارایی خود به طلا و ارز، رغبت بیشتری داشته باشند و شاید گمان می کنند اینگونه از سرمایه خود حفاظت بیشتری می‌کنند. هرچند در این روزهای اخیر به دلیل نوسانات نرخ ارز و طلا، بسیاری مایل به فروش این سرمایه‌های خود شده‌اند. به هرحال تجربه نشان داده است که همواره این نوع بازارها بهترین گزینه‌ها برای مردم محسوب شده‌اند.
اما اینکه چرا مردم، باوجود نوسانات اقتصادی کشور و بازارها، هنوز هم درصدد، ورود نقدینگی خود به بازارهای موازی هستند، سؤالی است که مرتضی سامتی استاد اقتصاد در گفتگو با «وطن روز» در پاسخ به آن بیان می‌گوید: مردم برای حفظ قدرت خرید خود، مصمم به سرمایه‌گذاری در بازارهای موازی هستند. به گفته این استاد دانشگاه به نظر می‌آمد بهترین محل برای ورود سرمایه‌های مردمی بازار بورس است و این اتفاق نیز در چند ماه گذشته افتاد. اما به دلیل ناملایمات این بازار، سرمایه‌های کوچک به تدریج از این بازار خارج شدند و به سوی بازارهای موازی رفتند.
وی اظهار می کند: این بازارهای موازی به‌غیراز بورس عبارت‌اند از مسکن، ارز، طلا و خودرو که هر فرد بسته به اعتمادی که می‌تواند داشته باشد سرمایه خود را در این بازارها وارد می‌کند و می افزاید: این اقدام نه برای افزایش قدرت خرید، بلکه در جهت حفظ قدرت خرید صورت می‌گیرد .
این استاد دانشگاه توضیح می‌دهد: باوجود افزایش تورمی که در کشور حاکم است افراد آگاهند که فعلاً هر نوع سرمایه‌گذاری به ارتقای توان مالی آن‌ها نمی‌انجامد و فقط ممکن است با چنین اقدامی قدرت خرید خود را حفظ کنند. در واقع مردم برای فرار از تورم به این نوع سرمایه‌گذاری‌ها پناه می‌آورند.
سامتی خاطر نشان می‌کند: ازاین‌رو درتلاش هستند با راهکارهایی مانند خرید طلا، ارز و یا سپرده‌گذاری در بانک از سرمایه‌های سرگردان خود مراقبت کنند و البته با توجه به شرایط کنونی اقتصاد می‌توان گفت این تصمیم، صحیح است چون مردم ما با وجود تجربیات این سال‌ها، مسیر اشتباه نمی‌روند.
*کدام گزینه مناسب‌تر است
به باور کارشناسان، هر فرد متمایل به سرمایه گذاری، لازم است دست به انتخاب بهترین بازار که متناسب با سطح دانش، ریسک‌پذیری، میزان سرمایه و شرایط دیگرش باشد، بزند. تا ضمن کسب سود معقول، افراد، متأثر از نوسانات بازارهای مالی کشور و البته شرایط اقتصادی قرار نگیرند. آن‌ها معتقدند در شرایط بی‌ثباتی قرارگرفته‌ایم که بازارها متلاطم است و ورود پول به هرکدام از آن‌ها با ریسک‌هایی همراه خواهد بود.
از طرفی هم عده‌ای دیگر سرمایه‌گذاری در تولید را چندان مناسب نمی‌دانند چون در رکود اقتصادی قرارگرفته‌ایم که با چنین سرمایه‌گذاری‌هایی نسبت به بازگشت اصل پول اطمینانی وجود ندارد. بنابراین بسیار تأکید می‌شود که افراد می‌بایست حتی با پس‌انداز‌های اندک، بهترین بازار را انتخاب کنند، بازاری که در کنار امنیت و نقد شوندگی، ارزش پول سپرده‌گذاران هم حفظ شود.
شهریار بابایی، کارشناس اقتصادی در رابطه با انتخاب بهترین بازار برای ورود سرمایه‌های مردمی به «وطن روز» می‌گوید: معمولاً مردم، برای ورود سرمایه‌هایشان به هر بازاری با دقت و وسواس زیادی عمل می‌کنند و به نوعی آینده‌نگری مالی جزئی از فرهنگ مردم این دیار است.
به گفته بابایی اما هرزمان که افراد کشش زیادی به ورود سپرده‌هایشان به بازاری خاص پیدا می‌کنند باعث افزایش تقاضا و درنتیجه تورم در آن بازار می‌شوند. مانند اوایل دهه ۹۰ که به‌یک‌باره نرخ سکه و طلا با رشد زیادی روبرو شد و مردم نقدینگی خود را با شدت فراوان وارد این بازار می‌کردند چون بر این تصور بودند با حفاظت از ارزش سرمایه‌های خود از این شرایط، دارای سود حداکثری می‌شوند. ویا چند ماه گذشته که به دلیل رونق بازار بورس، سپرده‌ها به این بازار روانه شد. اما پس از رکود، وارد بازارهای دیگر شد. که قطعاً ایجاد چنین فرایندی آسیب‌رسان خواهد بود.
وی اظهار می‌کند: درصورتی‌که اگر پول‌های سرگردان در بازارهای مسکن و یا واحدهای تولیدی و صنعتی، سرمایه‌گذاری می شد تاحد زیادی به بهبود کسادی بازارها می‌انجامید. ولی ازآنجاکه مردم، از سودآوری و حتی بازگشت اصل سرمایه خود در این بازارها نامطمئن هستند کمتر به چنین سمتی روی می‌آورند.
این کارشناس در رابطه با بهترین گزینه برای سرمایه‌های مردمی می‌گوید: بازار ارز، سکه و خودرو از پایه های سرمایه‌ای اقتصاد نیست وتقریبا در هیچ کشوری به این بازارها نگاه سرمایه‌ای نمی‌شود. در ایران هم می‌بایست شرایطی فراهم شود که این بازارها تنها جنبه تأمین نیاز کالاهای مصرفی پیدا کنند. به عبارتی باید جایگاه بازارهای مصرفی و سرمایه‌ای مشخص باشد، تا نقدینگی موجود جامعه به سمت بازار سرمایه که بازاری واقعی جهت سرمایه‌گذاری است هدایت شود.
وی تصریح می‌کند: به‌هرحال در زمانه‌ای قرارگرفته‌ایم که مردم می‌خواهند در برابر تورم از دارایی‌هایشان محافظت کنند و برای چنین هدفی بازاری را انتخاب کرده و دارایی خود را به آن بخش وارد می‌کنند. اما نکته مهم‌تر ازآن دقت و توجه کامل مردم، برای ورود به بازارهاست، تا سرمایه خود را به هر میزانی که هست با بی‌احتیاطی از دست ندهند. چون فعلاً نمی‌توان از بازاری نام برد که احتمال نوسان آن وجود نداشته باشد. به‌این‌ترتیب است که تأکید فراوان می‌شود، با دقت کامل و استفاده از مشاوره‌های لازم، محلی مناسب را برای سپرده گذاری انتخاب کنند که با نتیجه‌ای غیر جبران شونده مواجه نشوند.
استفاده از خبر با ذکر منبع بلامانع است
