گزارش اجتماعی ـ رعناامیری
ماه آذر زمان شروع امتحانات میان‌ترم و حرکت به سمت برنامه ریزی برای امتحانات در نیم سال اول تحصیلی است. در حالیکه که مشکلات عمده برنامه شاد، هنوز پابرجاست.
شادی از تعطیلی مدارس و حتی تعطیلی ساعاتی خاص از حضور در مدرسه، حس آشنای همه دانش آموزان قدیم و جدید است. حسی که با وجود آمدن کرونا و آمدن برنامه «شاد» تبدیل به دلگیری بیشتر دانش اموزان از سیستم آموزشی شده است. سیستم آموزشی رسمی کشور به سمتی پیش رفته که بر حسب اجبار، مجبور به بهره بردن از اپلیکیشن شاد برای آموزش مجازی و آنلاین دانش آموزان شده است. در حالیکه اگر این اجبار از سالهای بسیار قبل تر، احساس می شد، هم‌اکنون راه نرفته بسیاری باقی نمانده بود.
*آزمون در شاد؟!
آذرماه ۹۹ آمده است و این اولین آذر همراه با ویروسی موزی در جهان است که اکثر خانواده ها را در مواجهه با بیماری کرونا و مشکلات معیشتی همراه با آن، گرفتار کرده است. ویروسی که جهان را کوچک کرد و نشان داد که قبل از زمان اجبار، کشورهایی با برنامه ریزی دقیق و آینده نگر که موضوع آموزش را سرلوحه برنامه های خود قرار داده بودند هم اکنون بسیار جلوتر هستند و در مواقع بحران بدون اتلاف زمان، می دانند که باید در چه مرحله ای از آموزش قرار بگیرند. «از مهمترین چالش‌های ناشی از آموزش غیرحضوری که می‌تواند فرایند یادگیری را دچار اختلال کند، کم توجهی به فرایند ارزشیابی پیشرفت تحصیلی است و اگر از بخش یاددهی-یادگیری غفلت شود بدون شک موجب کاهش یادگیری دانش آموزان و اتلاف منابع می‌شود.» این‌ها صحبتهای خسرو ساکی، رییس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی است که در گفتگو با خبرگزاری مهر بیان کرده است. او در ادامه می‌گوید: کافی نبودن زیرساخت‌های ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات و نیز سخت افزارها و نرم‌افزارهای مورد نیاز آزمون‌های الکترونیکی در اقصی نقاط کشور به ویژه برای دانش آموزان مناطق محروم و حاشیه نشین کلان شهرها، اختلال در فرایند ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به دلیل پیچیدگی‌های فنی و اجرایی آموزش و سنجش غیرحضوری و همچنین کاهش زمان آموزش حضوری، پایین بودن صحت و امنیت ارزشیابی الکترونیکی آنلاین از نگاه دانش آموزان، والدین و معلمان به دلیل ضعف نظارت مستقیم و دقیق بر فرآیند ارزشیابی، استفاده از تقلب در آزمون‌های آنلاین به علت اینکه در فرهنگ آموزشی مرسوم به ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به عنوان عامل ارتقاء پایه و گذر تحصیلی و کم توجهی معلمان به ویژه در شرایط کنونی به استفاده از روش‌ها و ابزارهای متنوع ارزشیابی تکوینی به دلیل زمان بر بودن و اطلاع ناکافی از شیوه‌های دقیق، اجراء و نمره گذاری آنها از دیگر چالش‌های فرایند یادگیری در بستر فضای مجازی و آموزش غیرحضوری است.
صحبتهای ساکی و دیگر کارشناسان آموزش با فرا رسیدن زمان آزمون در سیستم آموزش رسمی کشور در حالی انتشار می یابد که هنوز مشکلات قدیمی و گفته شده برنامه «شاد» به قوت خود باقی مانده است. مشکلاتی مانند عدم دسترسی همه دانش اموزان به وسایل الکترونیکی که پایه آموزش به روش آنلاین و غیرحضوری است، گرانی بسته های اینترنت هم برای معلمها و هم برای دانش آموزان، نوسانات اینترنت در زمان وصل شدن به برنامه شاد و دیر رسیدن پیام ها و عدم آپلود سریع فیلم های آموزشی در این برنامه، تاکید بر محتوای آموزشی کتاب های درسی و یکنواختی آموزش که سبب دوری گزیدن دانش آموزانی که در حد متوسط یا ضعیف یادگیری هستند، از جمله برخی از مشکلات شناخته شده و عمومی برای همه استفاده کنندگان از شیوه آموزش آنلاین است.
*شاد و مشکلات دانش آموزان
مریم رضایی ۹ ساله است و کلاس سوم ابتدایی است. مادرش برای استفاده او از برنامه شاد، گوشی خود را در اختیارش قرار می دهد که همین باعث ایجاد مشکلات جدی برای این خانواده شده است. خانم رضایی، مادر مریم می گوید که گوشی اش حاوی اطلاعات زیادی مانند عکسها، فیلم ها و صدا های ضبط شده بوده و در یکی از زمانهایی که گوشی در دست مریم بوده است به علت عدم آگاهی کافی از نوع استفاده از گوشی همراه، باعث شده صداهای ضبط شده گوشی را در یکی از گروه های خانوادگی پخش کند. پخش کردن همان و شروع دعواهای خانوادگی بین او و خانواده همسرش از سوی دیگر که تبدیل به معضل جدی این روزهای زندگی وی شده است، معضلی که نتوانست آن را حل کند. خانم رضایی با تاکید بر اینکه، این اشتباه و سهل انگاری را از جانب خودش می داند اما خاطر نشان می کند: «معتقدم باید اطلاعات را پاک می کردم و پیش بینی چنین اتفاقاتی را می‌کردم، همه والدین باید به این موضوع توجه جدی داشته باشند که یا گوشی همراه حاوی اطلاعات را به دستان فرزندان خود ندهند و یا مدیریت شدید به نحوه استفاده از وسیله همراهشان داشته باشند. مشکلی که زندگی من را تا لبه پرتگاه پیش برده و هنوز پایان نیافته است.»
ملیکا اشتری، کلاس ششم ابتدایی است، پدرش کارمند است و در این روزها هم، مانند قبل از شیوع ویروس، به سرکار می رود. مادر ملیکا که او هم در سیستم اداری مشغول است، در منزل به صورت آنلاین به کارهای خود رسیدگی می کند. خانم اشتری در این گفت‌وگو مهمترین مساله را نداشتن فرصت کافی برای انجام امور کاری خود و نیز رسیدگی و کمک های درسی همزمان، به دخترش عنوان میکند. او می گوید: تا زمانی که ملیکا به صورت حضوری به مدرسه می رفت، هیچ مشکلی نداشت. دانش آموز زرنگی بود که علاقه و وسواس زیادی به انجام تکالیف و مرور کتاب ها داشته و همه کارها را بدون تاکید و کمک من یا پدرش انجام می داد. مگر در مواقع بسیار خاص که نکته هایی را یاد نمی گرفت و از ما کمک می خواست. ولی الان وضع کاملا برعکس است. با توجه به محیط کاری آنلاین من و عدم حضور پدرش، حجم وظایف من چند برابر شده و آن چیزی که من را دلواپپس کرده، ضعف درسی وی است. دختری که تا پیش از این خودش به امور درسی اش می رسید، با وجود بهره گرفتن از برنامه شاد و تدریس بسیار خوب آموزگارش، نتوانسته پیشرفتی داشته باشد و سه ساعتی را که باید در برنامه شاد حاضر باشد، به کابوسش بدل شده است.
خانم اشتری در ادامه تصریح میکند: وقتی چند سوال از درس هایش می کنم از من فراری شده و حاضر نیست در مورد درس و کتاب حرفی بزند و نگرانم اگر راه چاره درستی پیدا نکنم، به همین صورت و با ضعف پایه درسی، به کلاس بالاتر برود.
*احساس میکنم دانش آموزانم بزرگسال هستند
مهشید خان مولایی که پنجمین سال تدریس او با کرونا و استفاده از برنامه شاد، همراه شده و در سال جدید تحصیلی، آموزگار کلاس سوم شده، به «وطن روز» می گوید: با توجه به اینکه سعی می کنم از عکس و فیلم برای خالی و بی روح نبودن کلاسم استفاده کنم ولی برنامه شاد، دست و پایم را می بندد. هم فیلم ها دیر آپلود می شوند و هم اینکه دانش اموزان مقطع ابتدایی که من معلمشان هستم دیگر علاقه ای به نوشتن ندارند و سعی میکنند با فرستادن «ویس(صدا)» جواب سوالاتم را بدهند. ازین رو چندین بار تاکید کردم تا جواب هایم را کتبی بدهند، وقتی هم می نویسند موجی از نوشته در «شاد» به راه می افتد که چشم هایم «دو به دو »می شوند. او می گوید: کمک کردن والدین به دانش اموزان به حدی شده که حتی خیلی از مواقع احساس می کنم دانش آموزانم بزرگسال هستند تا دانش اموزان کلاس سوم ابتدایی. با وجودی که خانواده ها کتمان می کنند ولی از نحوه پاسخگویی به آزمون ها کاملا مشخص است. البته حتی مشاهده کرده ام بعضی از دانش آموزان همزمان که در شاد هستند از اینترنت جواب سوالات خود را پیدا می کنند و تحویل می دهند و از آنجایی که از همکارانم هم این مسئله را پیگیر شدم فهمیدم این مشکلی است که همه آنها با آن مواجه هستند و فقط سعی میکنند به نحوی از آن بگذرند در حالی که این یک مشکل جدی است و در صورت ادامه داشتن، جدی تر هم می شود و باید به دنبال راه های کاربردی بود.
مینو سلمانیان که آموزگار کلاس اول ابندایی است می گوید: چند وقتی است دانش آموزانم یاد گرفته اند، برای اینکه متوجه شوند اینترنت دارند یا نه، یک نقطه بفرستند و مشکل زمانی شروع می شود که دانش آموزانم (که البته در این مقطع کاملا عادی است)، ده ها نقطه را پشت هم ارسال می کنند و حالا باید بنشینیم و نقطه ها را پاک کنیم. یکی دیگر از مشکلاتی که مواجه هستم آموزش به دانش آموزانی است که هیچ چیزی از نوشتن و حروف نمی دانستند و با «شاد» این مشکل چند برابر هم شد. او می گوید که تدریس در کلاس اول صبر و حوصله بسیاری می خواهد و البته هنوز والدینی هستند که متوجه تفاوت های آموزش غیرحضوری با آموزش حضوری نشده اند و وقتی دانش آموز را به برنامه «شاد » وصل می کنند، انگار او را به مدرسه رسانده اند، رهایشان می کنند.
با توجه به بررسی نظرات کاربران برنامه شاد از جمله برخی دانش آموزان و معلمان، به این نکته پی بردیم که در نظر بسیاری از آنها، شاد آنقدر جدی نیست و به علت ناآگاهی از فضای آموزش مجازی ای که از گذشته وجود دارد بسیاری از معلمهایی که شیوه سنتی تدریس را بهترین روش برای آموزش می دانند، به ضعیف تر شدن دانش اموزان و گریز پا شدن آنها از درس و تحصیل دامن زده اند.ددر حالی که همزمان با وجود چنین آموزگارانی، دسته دیگری هم هستند که با وجود بهره گیری از منابع سرگرمی _ آموزشی، سعی دارند مطالب درسی را به بهترین وجه ممکن منتقل نمایند ولی بستر برنامه شاد، باعث می شود آنها به بهره بردن از دیگر برنامه های موجود در بازار روی بیاورند. برنامه هایی که دارای اشکال و گزینه های متحرک رنگارنگ باشد که حواس دانش آموز را در چند ساعتی که از «شاد» استفاده می کنند، جلب نمایند.
گفتنی است «وطن روز» این گزارش میدانی را در دسته معلمان و دانش آموزان مقطع ابتدایی انجام داده و مشکلات آموزش در مقاطع بالاتر مانند دبیرستان بسیار بیشتر و عمیق‌تر به نظر می‌رسد که در گزارش های بعدی به آن پرداخته خواهد شد.
استفاده از خبر با ذکر منبع بلامانع است
