گروه بین الملل – ملیکا کلهر
روابط خارجی آمریکا پس از پیروزی جو بایدن، در انتخابات ریاست جمهوری این کشور از جهاتی مورد توجه تحلیلگران سیاسی است.
«جو بایدن» پیش از قدم گذاشتن به کاخ سفید (چه در سمت معاونت ریاست جمهوری و چه حالا به عنوان رئیس جمهور)، به مدت ۳۶ سال در هیئت سنای آمریکا، به نمایندگی از «ایالت دلاور» فعالیت می کرد. همچنین او سال های زیادی را در کمیته روابط خارجی سنای این کشور گذرانده و حتی دو دوره ریاست آن را برعهده داشته است. این موضوع در دیدگاه او نسبت به جایگاه ایالت متحده آمریکا در جهان، تاثیر قابل توجهی گذاشته و می توان آن را “فراملی‌گرایی” نامید که توقع می رود نسبت به سیاست های خارجی «دونالد ترامپ» رئیس جمهور حال حاضر این کشور، تفاوت های قابل توجهی داشته باشند؛ ترامپ که ناتو را تحقیر کرد، ایالت متحده را از توافق های هسته ای و تسلیحاتی با ایران بیرون کشید و روابط این کشور را با بسیاری از متحدان تجاری، به هم زد.
شغل بایدن در مجلس سنا به او فرصت هایی برای سفرهای خارجی گسترده داد و با توجه به این موضوع می توان گفت که او تا کنون به ده ها کشور سفر کرده و واشنگتن پست تخمین زده که وی با رهبران نزدیک به ۶۰ کشور جهان در داخل یا خارج از خاک ایالات متحده آمریکا، ملاقات و این ها همه پیش از آن بوده که وی در ژانویه ۲۰۰۹ به عنوان معاون رئیس جمهور وارد کاخ سفید شود.
«پیتر چیس» دیپلمات پیشین آمریکایی درباره او می گوید: بایدن به دلیل سفرهایی که انجام داده، از بسیاری جهات برای روابط خارجی ایالات متحده آمریکا گزینه مناسبی محسوب می شود و او را “تجسم سیاست خارجی این کشور پس از جنگ جهانی دوم” می داند.
خود بایدن نیز در تبلیغات کمپین انتخاباتی‌اش در این باره صحبت کرده و در ماه مه (تیر) سال ۲۰۱۹ با اشاره به سرمشق خود در سیاست های خارجی، یعنی «هنری کیسینجر» این‌طور گفت: «خواه حق با من باشد یا نه، اما من در مورد سیاست خارجی آمریکا بیش از هر کسی اطلاعات دارم. حتی شاید بیشتر از کیسینجر. چون این کاری است که در تمام زندگی‌ام مشغول انجام آن بوده‌ام.»
در مقابل، بسیاری از کشورها نیز بایدن را پلی برای اصلاح روابط خود با آمریکا می بینند و برایشان همین که بایدن نقطه مقابل ترامپ است، به نظر شروع خوبی می آید و او را “فعلا” دوست خود می دانند.
تیم بایدن با آن‌که مشغول فراهم آوردن مقدمات شروع به کار وی در ژانویه (دی) است، هنوز در خصوص لیست سفرهای خارجی او توضیحاتی نداده.
سنای ایالات متحده آمریکا قوانین نسبتاً سختگیرانه‌ای در مورد زمان و چگونگی سفر قانون گذارانش به خارج از کشور دارد تا از تخلفات اخلاقی (یا لابی) جلوگیری کنند و این بدان معنا است که بررسی سوابق سفرهای بایدن کمی دشوار است. اما «رادیو آزادی» آمریکا با استفاده از سوابق کنگره و همینطور منابع عمومی، لیستی از مشهورترین سفرهای خارجی بایدن، به ویژه به اروپای شرقی، آسیای جنوبی، اتحاد جماهیر شوروی و کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق، تهیه کرده است. در این گزارش سعی داریم تا با نگاهی به سوابق کاری بایدن و بررسی لیست سفرهای او، روابط احتمالی وی با کشورهای مختلف را بررسی نماییم.
*ایران:
نمی توان انکار کرد که پس از خروج آمریکا از برجام، دولت روحانی ضربه قابل توجهی متحمل شد، اما به نظر می رسد که بایدن قصد دارد شانس دوباره ای به توافق بین دو کشور بدهد. البته که کینه توزی های آمریکا نسبت به ایران تمام شدنی نخواهد بود اما به ثمر نشستن این توافق می تواند قدم مهمی در پیشبرد روابط دو کشور باشد.
*رژیم صهیونیستی
با رفتن ترامپ، رژیم صهیونیستی یکی از متحدان قابل اطمینان خود را از دست خواهد داد چرا که «بنجامین نتانیاهو» از دوستی با ترامپ و داماد او، «جرد کوشنر»، برخوردار بود.
البته نتانیاهو در صحبت‌هایش چندین بار از بایدن به عنوان “دوست قدیمی” یاد کرده، اما به نظر نمی رسد بایدن بخواهد همان سیاست های سابق ترامپ را در رابطه با اشغالگران اسرائیلی ادامه دهد.
*عربستان سعودی:
«محمد بن سلمان» ولیعد سعودی، یکی از کسانی بود که از خروج ترامپ از توافق نامه هسته ای ایران حمایت کرده و آن را تشویق کرد و حالا به نظر نگران است که دوباره آمریکا و ایران بخواهند با روی کار آمدن بایدن، توافق نامه جدیدی را به امضا برسانند.
*ترکیه:
رجب طیب اردوغان نیز جزو کسانی بود که با ترامپ روابط حسنه ای داشت، در حالی که بایدن او را “خودکامه” می خواند و سیاست های او در مقابل کشورهای همسایه‌اش یعنی ایران و عراق را قبول ندارد و بعید است که بخواهد مثل ترامپ به او روی خوش نشان دهد.
*روسیه (و اوکراین):
پیروزی بایدن برای روسیه هم خبر چندان خوبی نبوده و روابط او با اوکراین هم بحث برانگیز بوده است. بایدن تا به حال چندین بار به «موسکو» سفر کرده است که از شاخص ترین های آنها می توان به سفرهایش در سال ۱۹۷۹ و ۱۹۸۸ اشاره کرد. در سال ۱۹۷۹، او توانست با «آندره گرومیکو»، وزیر خارجه وقت شوروی دیدار کند و درباره این دیدار گفت که چشم انداز روابط اتحاد جماهیر شوروی با آمریکا را خوب می بیند و البته به سیاست های شوروی انقادهایی نیز داشت.
سپس در ژانویه ۱۹۸۸ دوباره به پایتخت اتحاد جماهیر شوروی بازگشت چرا که واشنگتن و مسکو در تلاش بودند تا توافق مهم دیگری را برای کنترل تسلیحات، نهایی کنند و قرار بود توسط «میخائیل گورباچف»، رهبر اتحاد جماهیر شوروی و «رونالد ریگان»، رئیس جمهور وقت ایالات متحده به امضا برسد و سنای ایالات متحده آماده بحث و رای گیری درباره آن بود که در نهایت در ماه مه همان سال به تصویب رسید. بایدن سال ها است که با موسکو در ارتباط است، اما وی در دسامبر ۲۰۱۵ نیز به کیف رفت و در یک سخنرانی در پارلمان اوکراین، اوکراینی ها را برای جنگ مداوم علیه نیروهای مورد حمایت روسیه ستود.
این فشارهای بایدن به اوکراین برای پاکسازی فساد، در نهایت به برکناری دادستان کل این کشور ختم شد که همین موضوع منجر به موشکافی شدید جمهوری خواهان ایالات متحده شد و آنها اتهاماتی علیه بایدن منتشر کردند مبنی بر این‌که وی در تلاش بوده تا از یک شرکت گاز طبیعی در اوکراین که پسرش «هانتر» در هیئت مدیره آن حضور داشته، محافظت کند. ترامپ نیز رئیس جمهور «ولادیمیر زلنسکی» را تحت فشار قرار داد تا درباره بایدن و پسرش تحقیق کند. وقتی این تماس تلفنی ترامپ فاش شد، مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا خواستار استیضاح او شدند اما سنا در اوایل سال جاری وی را تبرئه کرد.
با توجه به این جوانب، به نظر می رسد با روی کار آمدن بایدن، او حمایت بیشتری از اوکراین نشان داده و تحریم ها علیه روسیه را شدیدتر کند.
*آلمان:
احتمالا آلمان کشوری است که بیشترین سود را از برد بایدن خواهد داشت و خانم مرکل پس از برد او اعلام کرد که این می تواند شروع جدیدی برای هر دو کشور باشد.
بایدن تا کنون به کشورهای همسایه ایران نیز سفرهایی داشته است. پس از پیروزی او و اوباما در انتخابات ۲۰۰۸، یکی از آخرین سفرهایی که بایدن به عنوان رئیس کمیته روابط خارجی انجام داد، سفر به عراق، افغانستان و پاکستان بود. این سفر تنها دو هفته پیش از مراسم تحلیف او و اوباما انجام شد که البته تعجب عده ای را برانگیخت، اما دفتر سنا اصرار داشت که او این سفرها را نه به عنوان معاون رئیس جمهور، بلکه به عنوان رئیس کمیته سنا انجام داده است.
دو سال بعد، بایدن دوباره به کابل بازگشت و به مردم افغانستان در مورد ادامه حضور ایالات متحده در این کشور اطمینان داد و آمریکا را “برقرار کننده ی امنیت” در این کشور دانست. این در حالی است که ترامپ در حال حاضر در تلاش است تا نیروهای آمریکایی را از افغانستان بیرون بکشد.
استفاده از خبر با ذکر منبع بلامانع است
