گروه ورزشی- وحید استرون
تنها بازیکن ایرانی که موفق شده در برابر مارادونا حدود ۴۰ دقیقه بازی کند، آندرانیک اسکندریان بازیکن سابق استقلال و کاسموس نیویورک است، اما واقعا مارادونا که بود؟ این یک واقعیت است که مرگ غنی و فقیر، کوچک و بزرگ و مقام و منسب نمیشناسد، اما در ساعت ۱۳:۲۵ به وقت آرژانتین و ۱۹:۵۵ به وقت ایران روز چهار شنبه ۲۵ نوامبر، زمانیکه خبر درگذشت اسطوره فوتبال بر اثر ایست قلبی روی خروجی خبرگزاریهای جهان قرار گرفت، تمام مردم دنیا در شوکی عجیب فرو رفتند.
چند روز پیش که مرد اول فوتبال آرژانتین در بیمارستان بستری شد، همه مردم دنیا فکر میکردند که مارادونا، دوباره مرگ را دریبل میزند و برای چندمین بار سالم و سرحال از بیمارستان خارج میشود، اما بالاخره فرشته مرگ پس از چند بار ناکامی موفق شد «دُن دیگو»ی بزرگ را دریبل بزند و خالق «دست خدا» را به معبودش برساند. خبر آنقدر شوکه کننده بود که میلیاردها نفر در سراسر جهان در شبکههای اجتماعی به مرگ مارادونا واکنش نشان دادند و سه روز در زادگاهش عزای عمومی اعلام شد. حتی طرفداران موسپید کرده تیم «ریورپلاته» که یکبار مارادونا زمانیکه در تیم بوکاجونیورز بازی میکرد، با فحاشی ناموسی به آنها، هزاران هوادار این باشگاه آرژانتینی را تحقیر کرده بود، نیز در سوگ اسطوره فوتبال جهان اشک ریختند.
*واکنش دنیا به مرگ مارادونا
اکثر مردم دنیا و تقریبا همه اهالی فوتبال در جهان به مرگ اسطوره واکنش نشان دادند. لوگوی آبی فدراسیون جهانی فوتبال فیفا، به احترام درگذشت نابغه فوتبال جهان مشکی شد و پله «پادشاه فوتبال» در توئیتی اعلام کرد که « امیدوارم روزی ما در آسمان با هم فوتبال بازی کنیم.» رونالدو، مسی و دیگر بزرگان فوتبال جهان به مرگ مارادونا واکنش نشان دادند و جانی اینفانتینو (رئیس فدراسیون جهانی فوتبال) در پیامی نوشت: «قلبهای فوتبال دوستان با درگذشت مارادونا لحظهای از تپش ایستاد. او شخصیتی داشت که تا ابد به خاطر کاری که برای فوتبال کرد باید ستایش شود. دیگو محبوب قلبهایمان از میان ما رفته ما با متوقف شدن تپش قلبها، گریهها و سکوتمان او را از اعماق وجود حس میکنیم. کاری که دیگو در فوتبال انجام داد باعث شده تا ما این ورزش را زیبا ببینیم. او در نوع خودش منحصر به فرد بود. او با استعداد نابش همه ما را غافلگیر کرد بله او یکه تاز بود چون دیگو آراماندو مارادونای اسطوره، قهرمان و مرد بزرگ بود.» مردم شهر ناپل ایتالیا که مارادونا از سال ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۱ در تیم این شهر (ناپولی) بازی میکرد تا صبح در خیابانها عزاداری کردند و در شهرهای آرژانتین و شهر بارسلونا نیز قیامتی برپا شد و همه یک صدا برایش فریاد زدند «مارادونا را دیدم» یا «بلند شو مرد.» برخی نیز مانند پپ گواردیولا، مربی تیم منچستر سیتی، معتقد است که «دیگو مهم نیست تو با زندگیت چه کردی، مهم این است که تو با زندگی ما چه کردی.»
* شب جادویی ورزشگاه آزتک
یکی از نکات جالب درباره زندگی مارادونا، این است که او به عنوان اسطوره فوتبال جهان، کارنامه پرباری نداشته و در ویترین افتخاراتش قهرمانی در سه لیگ، دو جام حذفی، یک جام یوفا و یک جام جهانی را در کارنامهاش دارد. این برای بازیکنی که همه مردم جهان متفق القول بر این باورند که بهترین بازیکن تاریخ فوتبال جهان است و همین امر در میزان بزرگ بودن مارادونا کافی است، مارادونا با وجود جامهای کم، بزرگیش، تکنیکش و روحیه دادن به همتیمیهایش به عنوان کاپیتان، نشانگر آن است که چه بازیکن بزرگ و آدم بزرگتری بود. او با تیمهای کوچک مثل تیم میانه جدولی «ناپولی» در جزیره در جنوب ایتالیا، در برابر غولهای شمال ایتالیا مثل یونتوس، اینتر و آث میلان، پارما و… در سری a ایتالیا قرار گرفت و این تیم را قهرمان ایتالیا که در آن سالهای لیگ ایتالیا معتبر ترین لیگ جهان بود، قهرمان کرد. مارادونا با ناپولی قهرمان جام یوفا شد که بیشتر شبیه معجزه بود. در جام جهانی ۱۹۸۶ که در آن سال کمتر کسی حتی در کشور آرژانتین هم فکرش را میکرد که تیم ملی آرژانتین قهرمان جهان شود، اما مارادونا با آن بازیهای درخشان و حذف یک تنه انگلستان قدرتمند با گل قرن فیفا و «دست خدا» در آن شب جادویی ورزشگاه آزتک، و البته رهبری او در بازی فینال مقابل آلمان همیشه قدرتمند، توانست این تیم را به دوباره به قله فوتبال جهان بازگرداند. در آن مسابقه یکی از تلخترین شبهای دوران تاریخ انگلستان رقم خورد و بدون تردید پیتر شیلتون، تری بوچر، گلن هادل و پیتر بیردزلی ستارههای آن روزهای تیم ملی انگلستان غمگین ترین آدمهای دنبا بودند که مقهور بازی جادویی مارادونا شدند. فراموش نکنیم سربابی رابسون، اسطوره فوتبال انگلیس درباره مارادونا گفت: «او میگوید دست خدا و من میگویم دست یک آدم شیاد» اما در همان مصاحبه هم نتوانست از تحسین مارادونا غافل شود.
اتفاقا چهار سال بعد و در جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا تا یک قدمی فینال رفت ولی در بازی فینال مقابل آلمان غربی شکست خورد. برای جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا نیز زمانی که قصد خداحافظی از فوتبال را داشت به سفارش آلفیوباسیله، سرمربی تیم ملی آرژانتین بار دیگر پیراهن تیم ملی را به تن کرد تا به تیم بحران زده آرژانتین روحیه بدهد. هنگامی که در بازی برابر یونان گلی زیبا را برای تیمش به ثمر رساند، کمتر کسی تصور میکرد که این تیم شکست پذیر باشد ولی در پایان بازی آرژانتین و نیجریه (که مارادونا به عنوان بهترین بازیکن زمین شناخته شده بود) آزمایش دوپینگ مارادونا مثبت اعلام شد. فیفا در همان روز مارادونا را دو سال از شرکت در مسابقات فوتبال محروم کرد. آرژانتین پس از از دست دادن کاپیتانش در دور یکهشتم نهایی توسط رومانی از گردونه رقابتها حذف شد.
* فرشتهای در کوچههای فقیر بوئنوس آیرس
او در کوچه پس کوچههای یکی از حومههای فقیرنشین بوئنوس آیرس به دنیا آمد و رشد کرد. در محلاتی که مواد مخدر بیشتر از غذا در اختیار مردم است. مارادونا نیز سالها با اعتیاد دست و پنجه نرم کرد و با وجود اینکه همیشه ورزشکار بود گاهی به دلیل مصرف مواد مخدر در دنیا جنجال بهپا میکرد. به باور بسیاری از کارشناسان، نبوغی که مارادونا داشت عامل مشکلاتش بود. او مدام با نبوغ سرشارش در چالش بود. در چند روز گذشته حرفهای او در زمانیکه اعتیادش را ترک کرد و برای ادامه مداوا در بیمارستان روانی بستری شد، بیشترین واکنش را در میان مردم داشت که «هیچ کسی مارادونا نمیشود» فقط در وصف او میتوان گفت او یک نابغه و بزرگترین بازیکن دنیای فوتبال بود. از سال ۱۹۸۳، تقریبا درگیری او با اعتیاد (مواد مخدر کوکائین) شروع شد و زمانیکه از بارسلونا به ناپولی آمد، اعتیاد او ادامه داشت.
روایتهای مختلفی است که چقدر بابت مصرف مواد مخدر جریمه شده است. همچنین نزدیکی او با فیدل کاسترو و بخشیدن درآمد کتابش به مردم کوبا چهره سیاسی او را رقم زد. در سال ۲۰۰۸ میخواست با تیم ملی آرژانتین اینبار تنها کار نکرده در فوتبال را انجام دهد که با باخت در ضربات پنالتی مقابل آلمان، با این جام جهانی وداع تلخی داشت. در خط پایان، او در خانه ابدیاش، کاسارودسو یا همان دفتر ریاست جمهوری آرژانتین برای همیشه ابدی شد، جایی که هیچ وقت با آن رابطه خوبی نداشت.
*تنها بازیکن ایرانی که مارادونا را مهار کرد
ایرانیها نیز همیشه از بازیهای مارادونا خاطرات خوبی دارند و در دهه ۶۰ و با دریبلهای ناب او در جام جهانی ۱۹۸۶ مکزیک، عاشق و شیفته فوتبال شدند. در این بین تنها فوتبالیست ایرانی که مقابل مارادونا بازی کرده، «آندرانیک اسکندریان» مدافع میانی سالهای دور آرارات، استقلال،نیویورک کاسموس آمریکا است. در سال ۱۹۸۴ (۱۳۶۳ شمسی) وقتی اسکندریان در تیم نیویورک کاسموس بازی میکرد، همبازی بزرگانی همچون پله، بکن باوئر و نیسکنز بود. این تیم افسانهای که در آن سالها حرفهای زیادی برای گفتن داشت، مسابقهای دوستانهای مقابل بارسلونا انجام داد که مارادونا در آن مسابقه در مقابل مدافع ایرانی به میدان رفت.
کاسموس افسانهای آن سالها در آن مسابقه که در شهر نیویورک برگزار شد، پنج بر سه بارسلونا را شکست داد و اسکندریان نقش مهمی در مهار ستاره فوتبال جهان داشت. بازیکنی که دو سال بعد، در مسابقات جام جهانی مکزیک دنیا را با بازیهای خود به شوق آورد ولی در آن زمان به دلیل مصدومیتهای پی در پی و فصلی ناموفق از بارسلونا رفته بود و عضو تیم ناپولی در جزیر کوچک ناپل بود. اسکندریان نیز که در آن مسابقه نیویورک کاسموس در مقابل بارسلونا، ۳۳ سال سن داشت، حالا در سن ۶۹سالگی در شهر نیویورک آمریکا زندگی میکند و با بازیکن هم تیمی سابقش کارو حقوردیان در تیم استقلال، یک شرکت ساختمانی دارد.
استفاده از خبر با ذکر منبع بلامانع است