گروه سیاسی- مهدی برازنده
بیش از یکماه است که همسایههای شمالی ایران پس از آتش بسی ۲۷ ساله، دوباره بر سر همان بهانه پیشین به جدال نظامی روی آوردهاند. «قره باغ» و فعالیت دوباره خط آتش ارمنستان و آذربایجان این روزها سرتیتر بسیاری از رسانههای جهان است و تلخ آنکه در این میان نه فقط نظامیان، بلکه غیرنظامیان بسیاری را به کام مرگ کشانده و همزمان هزاران نفر را آواره کرده است. ایران اگرچه در این میان و برخلاف ترکیه اعلام بی طرفی کرده و حاضر به همراهی با هیچ یک از طرفهای درگیر در جنگ نشده ولی از آسیبهای آن مصون نمانده است.
نام «قره باغ» از دو کلمه ترکی «قره» و فارسی «باغ» به معنی «باغ سیاه» تشکیل شده و از قرار معلوم این روزها ارمنیها و آذریها تلاش میکنند سیاهی این باغ را علاوه بر ساکنان مناطق درگیر در جنگ، به چشم ساکنان مناطق مرزی استان آذربایجان شرقی نیز بیاورند. تا امروز و براساس آخرین آمار اعلامی، بیش از ۷۰ موشک و خمپاره جنگی به مناطق مرزی ایران اصابت کرده و خساراتهای مالی نیز به همراه داشته است.
برخی از مناطق ارضی و کشاورزی آذربایجان شرقی به ویژه در شهرستان «خداآفرین» و روستای «اوزان» بارها و بارها شاهد اصابت این راکتها و گلولهها بودهاند و طبیعتا کشاورزان و مردم این مناطق از ترس جانشان امکان برداشت محصولات خود را ندارند. این «خطاهای جنگی» اگرچه تلفات جانی نداشته و غیر از چند نفر، ازجمله یک کودک که در ابتدای درگیریها مجروح شد، جراحت خاصی را در پی نداشته ولی با این حال اضطراب و نگرانی ساکنان مناطق مرزی ایران در نزدیکی روخانه «ارس» غیرقابل کتمان است، موضوعی که اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی را برآن داشته تا همزمان با فعالیتهای دیپلماتیک تهران برای برقراری صلح میان آذربایجان و ارمنستان، با لحنی تندتر از وزارت امور خارجه بر لزوم رعایت حریم مرزی ایران تاکید کنند.
*صبر تهران حدی دارد
در همین راستا، مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با «وطن روز» به موضع تهران در قبال جنگ قرهباغ اشاره و اظهار کرد: «جمهوری اسلامی موکدا از طرفهای درگیر درخواست کرده تا به آتش بس پایبند باشند و به درگیری، خونریزی، کشتار و تخریب را پایان دهند.»
او ادامه داد: «جنگ به نفع هیچ یک از طرفین نیست خصوصا آنکه دامنه جنگ، مردم بی گناه را در برگرفته است. باید این بحران از طریق گفتوگو، مذاکره و راههای مسالمت آمیز حل کرد.»
این نماینده اصولگرای مجلس همچنین به تندی از تداوم برخورد گلولههای جنگ قرهباغ به مرزهای ایران انتقاد و بیان کرد: «نقض آتش بس نگران کننده است زیرا ما با این دو کشور درگیر در جنگ، هم مرز هستیم و دامنههای این درگیری بر امنیت داخلی ایران نیز تاثیرگذار خواهد بود کما اینکه روستاهای مرزی ایران از این موضوع متضرر شدهاند.»
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه «صبر ایران هم حدی دارد»، گفت: «اگر این درگیریها استمرار یابد، ایران برخلاف میل خود عکس العمل نشان خواهد داد. مایل نیستیم روابطمان با همسایگان به هم بخورد. بنا داریم رابطه گرم، صمیمی و برادرانه با همسایگانمان داشته باشیم. بیش از دیگر کشورها برای ایجاد صلح بین این دو کشور انگیزه داریم بنابراین ایران در سطوح مختلف آمادگی میانجیگری و واسطهگری برای حل مشکلات این منطقه را دارد ولی اجازه ایراد آسیب به مرزنشینان خود را نخواهد داد.»
*احضار، تذکر و پاسخ قاطع
شهریار حیدری، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دیگر نمایندهای که در گفتوگو با «وطن روز» به ماجرای تداوم اصابت گلولهها و راکتهای جنگی به بخشهایی از اراضی مرزی ایران اشاره کرد، وی گفت که «در شروع جنگ بین طرفین با توجه به نزدیکی کشورمان به مناطق درگیری، ایجاد چنین حادثهای را طبیعی قلمداد کردیم اما ادامه روند اصابت گلولهها و راکتهای جنگی این دو کشور دیگر قابل تحمل نیست. اکنون باید جمهوری اسلامی ایران به هر کشوری که چنین خطایی را مرتکب شد، پاسخی قاطع دهد، تا کنون دو الی سه بار به این کشورها تذکر لازم داده شده و سفرای آنها فراخوانده شدهاند و به مرزبانان دو کشور نیز اخطارهای لازم داده شده است. واقعیت این است که خطای انسانی در قرن ۲۱ غیرقابل باور و تحمل است و بایستی هر موضعی که به اشتباه گلوله ای به سمت اراضی کشورما می فرستد به طور قاطع سرکوب شود. وزارت خارجه باید دوباره سفرای دو کشور را فراخوانی و تذکرات صریح و لازم خود را به آن ها ابلاغ کند و اگر دوباره گلوله ای از سمت هر کشوری در ایران مورد اصابت قرار گرفت، پاسخی قاطع و کوبنده به آن کشور داده شود زیرا برای ما امنیت مردم و اراضی کشورمان مهمتر از هر چیز دیگری است و پس از این همه احضار و تذکرات طبق قوانین بین المللی دیگر جواب گلوله، گلوله است.»
*دفاع بدون ملاحضه
ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس یازدهم نیز در گفتوگویی جداگانه با «وطن روز» به آسیبهای وارده بر زندگی مردم مرزنشین ایران از جمله ساکنان روستاهای «اوزان» در شهرستان «خداآفرین» اشاره و اظهار کرد: «ادامه این درگیری و آسیبهایی چون برخورد راکتها و گلولههای جنگی در مناطق مرزنشین کشورمان، ایجاد احساس ناامنی و نگرانی در مردم، مشکل در برداشت محصولاتی مثل برنج و پنبه در این مناطق به دلیل نگرانی از آسیبهای احتمالی را ایجاد کرده است. بنابراین انتظار میرود این دو کشور درگیریهایشان را از مناطق مرزی ایران فاصله داده و بدانند که جمهوری اسلامی ایران بدون ملاحظه از حقوق همه اتباع خود در داخل مرزها حمایت می کند.»
*ایران و ایستادگی مقابل تکفیریها
افزون بر این مطالب و همسو با هشدارهای تند و تیز اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران به طرفهای درگیر در جنگ «قره باغ»، جمهوری اسلامی ایران برای کاهش بار آسیبها به مناطق مرزی خود از قرار معلوم و براساس اظهارات فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی، اقدام به تقویت پدافند هوایی خود در شمال غرب ایران کرده است. ایران تاکید کرده که در صورت نیاز، نیروهای مستقر شده در مناطق مرزی خود را افزایش خواهد داد. اقدامی که از قرار معلوم چندان بی ربط به حضور تکفیریها و تروریستها در آذربایجان و دخالتشان در جنگ «قره باغ» نیست.
در همین راستا سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در رابطه با احتمال حضور نیروهای رژیم صیهونیستی در آذربایجان به «وطن روز» گفت که «در حال حاضر نمیتوان صحت این خبر را تایید کرد اما باید توجه داشت که حضور رژیم صهیونیستی در منطقه اثری جز ناامنی و بر هم زدن ثبات منطقه ندارد و هدف این رژیم بیش از آنکه در جهت حمایت از یکی از کشورهای مورد درگیری باشد، ناامن کردن منطقه و اختلاف بین مردمی است که می خواهند در صلح و آرامش زندگی کنند. کشور ما قطعا این موضوع را دنبال خواهد کرد و پیشنهاد ما به آذریها و سایر کشورهای منطقه این است که از دعوت این رژیم به مناطق خود جلوگیری کنند زیرا بهترین راه گفتوگو است و حضور کشورهای خارجی و رژیمی مثل اسرائیل تنها با هدف بر هم زدن گفتوگوها و به نتیجه نرسیدن مذاکرات است.»
*مذاکره، تنها راه حل
با این حال بسیاری از کارشناسان بر این باورند که بهترین راه حل برای حل و فصل مناقشه قره باغ، مذاکره و آتش بس بین طرفین است. موضوعی که این روزها سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به عنوان نماینده ویژه تهران به دنبال آن است و تلاش میکند با برگزاری دیدارهایی با مسئولان دولتی آذربایجان و ارمنستان، دو کشور را به آتش بسی پایدار و مذاکره براساس حقوق بینالملل نزدیک کند.
عمویی، نماینده مردم تهران در مجلس نیز در همین راستا و با تاکید بر این که دو طرف درگیری در موضوع قره باغ باید از طریق گفتگوی دوجانبه مبتنی بر حقوق بین الملل و تمامیت ارضی و مسائلی از این قبیل، حق خود را استیفا کنند، به «وطن روز» گفت: «جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده برای حل این موضوع هم طرح دارد و هم آماده است تا میان آذربایجان و ارمنستان میانجی گری کند. امید است هر دو طرف هر چه زودتر به واقع بینی و درک شرایط منطقه دست پیدا کنند.»
حیدری، نماینده مردم قصرشیرین و سرپل ذهاب درمجلس نیز در گفتوگو با «وطن روز» با بیان اینکه «جنگ بین طرفین آذری و ارمنستانی، جنگی جغرافیایی و سرزمینی است»، متذکر شد: «۲۷ سال است که به بهانه اشغال قره باغ توسط آذربایجان و ارمنستان این جنگ ادامه یافته و در آینده نیز اگر توافقی صورت نگیرد این جنگ توسط یکی از طرفین ادامه پیدا میکند. بنابراین اگر از صلح و آرامش و بهرهگیری از ظرفیت های بین الملل و تقسیم عادلانه سرزمین ها بر مبنای منطقی، عاقلانه و تاریخی استفاده شود، امنیت در این منطقه پایدار و تنش های ۲۷ ساله میان دو کشور خاتمه می یابد. دو کشور آذربایجان و ارمنستان باید با هم کنار بیایند و به حرف کشور های همسایه شان مثل ایران و روسیه گوش فرا دهند، اکنون جمهوری اسلامی ایران به عنوان همسایه ی این دو کشور دلسوزترین کشور برای آن ها به شمار میروند و به شکلی واقعی، منطقی و حقیقی به دنبال صلح و آشتی بین طرفین هستند و انتظار می رود آذری ها و ارمنستانی ها از ظرفیت های خوب منطقه ای و بین المللی خود استفاده کنند.»
استفاده از خبر با ذکر منبع بلامانع است
